Güncel Hukuk

Sanal Para ve Bitcoin

SANAL PARA NEDİR?

Sanal para, elektronik paranın bir çeşididir. Avrupa Birliği’nin 2009/110 sayılı Elektronik Para Kuruluşlarının Kurulması, Faaliyetlerinin Sürdürülmesi, Denetim Direktifi’nin 2.maddesine göre: “Elektronik para, 2007/64 sayılı Avrupa Birliği Direktifi’nin 4. Maddesinin 5 numaralı cümlesinde tanımlandığı üzere, ödeme işlemlerinin yerine getirilmesi için fon sağlanması amacı ile çıkarılmış ve onu çıkaran haricinde gerçek ve tüzel kişi tarafından kabul edilen, manyetik olanlar da dahil elektronik olarak onu ihraç edene karşı bir taleple temsil edilmek üzere depolanmış parasal değerdir”.

Elektronik para ile sanal para her ne kadar dijital para türleri olsa da hesap birimi olarak elektronik parada tedavüldeki Euro, Dolar, Türk Lirası gibi para birimleri kullanılmaktadır. Sanal parada ise kendine özgü tedavülü olmayan Bitcoin, Linden Dolar gibi para birimler söz konusudur. Elektronik paranın yasal olarak düzenlenmesine karşın sanal para sanal topluluklara ait ve yasal düzenlemesi olmayan bir para birimidir. Elektronik paranın itibari değerinin garanti edilmesine karşın sanal para özel kişilerce çıkarılan ve arzı çıkaranların kararına bağlı bir para birimidir, dolayısıyla sabit bir değeri de yoktur. Bu nedenle gerek sanal para gerek tedavülü gerekse hukuki konumu bakımından riskler taşımaktadır.

Sanal para Avrupa Merkez Bankası tarafından “düzenlemesi olmayan, onu geliştirenler tarafından çıkarılan ve kontrol edilen ve belli bir sanal çevre içinde kabul gören dijital para” şeklinde tanımlanmaktadır.

BITCOIN NEDİR ? 

Bitcoin ilk kripto para birimi aynı zamanda bir sanal ödeme yöntemidir.  Bitcoin’da işlem yapmak için kullanılan anahtarlar kriptolu olarak korunmaktadır. Lite Coin, Amazon Coin gibi dijital kriptolu paraların arasında kullanıcılar tarafından en fazla tercih edilen birimdir. Bitcoin ilk olarak 2009 yılında kurulmuştur, 2010 yılından itibaren bir blok zincir üzerinden devam etmekedir.

Bitcoin sistemi herhangi bir merkeze veya ülkeye ve bir hukuki düzenlemeye bağlı değildir. Bitcoin’de herhangi bir merkezi aracı kuruluş bulunmadığından ve herhangi bir gerçek para birimine bağlı olmadığından kur pazardaki arz ve talebe göre şekillenmektedir. Bitcoin ile gerçek para arasında transfer yapabilmek için Mt. Gox, Bitstamp ve BTCN gibi platformlardan yararlanılmaktadır. Ancak bunlardan Mt.Gox şirketi 2014 yılında iflas etmiştir.

BDDK'ya göre Bitcoin kanun kapsamında bir para değildir. Gerçek paranın Bitcoin’e çevrilmesi, ürün ve hizmet satarak veya Bitcoin madenciliği ile Bitcoin elde edebilmektedir.Bununla birlikte Bitcoin kullanabilmek için kullanıcılar bilgisayarlarına açık kaynak yazılımı indirir ve satın aldıkları Bitcoinler dijital cüzdanlarında saklanır.

Bitcoin açık kaynaklıdır, uluslararası ve anonim olması işle sırasında ilgililerin sadece kimlik numaralarının yer alması, ad-soyad gibi herhangi bir kişisel verinin bulunmaması nedeniyle işlemler üçüncü kişiler tarafından takip edilemez.

Sanal paralarla ilgili işlemlere, resmi banka kuruluşları ve kanun koyucular dahil olmadığından bu paralar ekonomik suçların işlenmesinde örneğin para aklama, dolandırıcılık ve terör finansmanının sağlaması gibi ekonomik suçların işlenmesinde kullanılabilmektedir. İlgili mevzuat 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ve 2008 tarihli Suç Gelirlerinin Aklanması ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik, 6415 sayılı Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun “suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama” başlıklı 282.maddesidir.
 

Kaynaklar

bitcoin.org
btnet.com.tr
bddk.org.tr
tr.euronews.com
eur-lex.europa.eu